کامل الزیارات (کتاب)

کتاب «کامل الزیارات» تألیف محدث و عالم جلیل القدر جهان تشیع، شیخ ابوالقاسم جعفر بن محمد قولویه قمی معروف به «ابن قولویه» است. موضوع کتاب، مجموعه احادیث و روایات اهل بیت علیهم السلام درباره شیوۀ زیارت رسول خدا و دیگر امامان و امامزادگان و ثواب و فضلیلت آن می باشد. کامل الزیارات بارها چاپ شده است، از جمله در سال ۱۳۵۶ قمری با مقدمه علامه امینی منتشر گردیده است.

مؤلف

جعفر بن قولویه قمى نویسنده کامل الزیارات، از برجسته ترین چهره هاى راویان شیعه و فقیهان امامیه، در قرن چهارم هجرى است که در شهر مقدس قم به دنیا آمد و از اساتید بزرگى همچون احمد بن ادریس اشعرى قمى، پدرش محمد بن قولویه، محمد بن یعقوب کلینى، محمد بن حسن صفار و على بن بابویه (پدر شیخ صدوق) بهره برده است. او در سفر به کشور مصر، از محضر درس علماى آنجا مانند: ابوالفضل محمد بن احمد بن ابراهیم جعفى صابونى مصرى نیز بهره برد.

شیخ مفید از ممتازترین شاگردان ابن قولویه است که از او ستایش فراوان کرده است. یکى از عبارات شیخ مفید این گونه است: «خداوند شیخ مورد اعتماد ما، ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه را تأیید فرماید».

نجاشى، شخصیت نگار بزرگ شیعه درباره او مى گوید: «در هر زیبایى و عظمتى که مردم با آن توصیف مى شوند جعفر بن محمد بن قولویه برترى دارد».

ابن حجر عسقلانى از علماى نام آور اهل سنت نیز مى گوید: «جعفر بن محمد بن قولویه، از بزرگان شیعه و از دانشمندان سرشناس و مشهور است».

ابن قولویه به عنوان یکى از محدثان سرشناس و مورد اطمینان بزرگان امامیه، در سلسله سند ۵۰۷ روایت قرار گرفته است و با محافظت از این گنجینه علمى، افزون بر زنده نگه داشتن یاد و نام ائمه علیهم السلام، خدمات شایانى نیز به جهان تشیع و تثبیت باورهاى آن کرده است. این پاسدار فداکار فرهنگ اهل بیت علیهم السلام در سال ۳۶۷ ه.ق وفات یافت و در حرم کاظمین مدفون گردید.

امتیازات کتاب

ابن قولویه در آغاز کتاب، تمام راویان آن را توثیق کرده است. این نکته به دانشمندان شیعه کمک مى کند تا به آن دسته از راویانى که در کتاب هاى رجالى، نامى ندارند و فقط در اسناد کامل الزیارات قرار گرفته اند راحتتر اعتماد کنند.

کتاب کامل الزیارات شامل ۸۴۳ حدیث مى باشد که در ۱۰۸ باب تنظیم شده است. این کتاب یکى از ارزشمندترین مجموعه هاى حدیثى در زمینه زیارت و از منابع غنى عاشورا پژوهى مى باشد که مهمترین روایات این بخش را در خود جاى داده است.

مؤلف این کتاب، انگیزه نگارش آن را این گونه بیان مى فرماید: «انگیزه من در نگارش این کتاب، تقرب به درگاه الهى و پیامبر اسلام و امام علی و حضرت فاطمه و ائمه اطهار صلوت الله علیهم اجمعین بوده و تلاش کرده ام با نشر معارف اهل بیت علیهم السلام و نقل ثواب زیارت آن بزرگواران، به جمیع اهل ایمان هدیه اى تقدیم کرده باشم».

این یادگار ماندگار شیعه بیش از هزار سال است که مورد توجه محدثین و فقهاى عظیم الشأن عالم اسلام بوده و امروزه همچنان در صدر کتاب هاى درجه یک شیعه قرار دارد. بحارالانوار، مفاتیح الجنان و اکثر کتاب هاى زیارت و دعا و منابع عاشورایى از جمله آثارى هستند که از این کتاب بهره برده اند.

موضوعات کتاب

1. ثواب زیارت حضرت رسول صلى الله علیه و آله
2. آداب و ثواب زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام
3. آداب و ثواب زیارت امام حسن علیه السلام
4. ثواب گریه و اقامه عزا بر امام حسین علیه السلام و چگونگى نماز و زیارت در حرم آن حضرت که بخش اعظم کتاب را در برگرفته است
5. شیوه زیارت حرم امام کاظم و امام جواد علیهماالسلام
6. شیوه زیارت سایر ائمه اطهار علیهم السلام
7. زیارت مؤمنین
8. زیارت امامزادگان

منابع

• عبدالکریم پاک نیا، مبلغان: مرداد و شهریور ۱۳۸۷، شماره ۱۰۶.

متن کتاب

• کتاب كامل الزیارات
• ترجمه كامل الزیارات